کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) چیست؟
کم کاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که بدنتان هورمون تیروئید کافی تولید نمی‌کند. تیروئید یک غده کوچک پروانه‌ای شکل است که در جلوی گردن قرار دارد. این غده وظیفه ترشح هورمون‌ها را بر عهده دارد تا به بدن کمک کند که انرژی را تنظیم و مصرف کند.
تیروئید تقریبا مسئول تامین انرژی برای تمام اندام‌های بدن است. این غده عملکردهایی نظیر ضربان قلب و نحوه عملکرد دستگاه گوارش را کنترل می‌کند. بدون مقدار مناسب هورمون‌های تیروئید، عملکرد طبیعی بدن شروع به کندتر شدن می‌کند.
کم کاری تیروئید که هیپوتیروئیدیسم یا تیروئید کم کار نیز نامیده می‌شود، بیشتر زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این اختلال معمولا افراد بالای ۶۰ سال را مبتلا می‌کند، اما ممکن است در هر سنی آغاز شود
علائم کم‌کاری تیروئید
آن‌چه که از پرکاری تیروئید تاکنون شنیده‌اید برعکس کنید، نشانه‌ها و علائمی خواهند بود که یک بیمار مبتلا به کم کاری تیروئید خواهد داشت. مهم‌ترین علامت و نشانه این است که برخلاف پرکاری تیروئید سطح ترشح هورمون تیروئید پایین آمده و واکنش‌های شیمیایی مرتبط با متابولیسم بدن دچار اختلال شده و کاهش پیدا کرده است. در بیشتر افراد درگیر تیروئید کم کار این علائم ظاهر می‌شود:
- کاهش آستانه تحمل نسبت به سرمای آب و هوا
- بیمار در حرکت کردن دچار اختلال و کندی شده است
- اشتهای طبیعی به غذاخوردن ازبین رفته است
- پوست زبر و ضمخت شده است
- بیمار از شکنندگی موها شکایت دارد
- احساس خستگی و ضعف شدید حتی پس از استراحت کافی
- کلفت شدن غیرطبیعی صدا
- ایجاد اسپاسم و گرفتگی در عضلات
- بروز مشکل یبوست
- احساس خواب آلودگی در طول روز
- کاهش سطح هوشیاری و تمرکز
- فراموش کردن غیرعادی مسائل
- بی‌حس شدن دست و پا
- ورم کردن صورت و چشم
- افزایش وزن
- برهم خوردن سیکل قاعدگی
- تشدید خونریزی قاعدگی
- نازایی
- گواتر
- ترشح شیر از پستان
علائم فوق در تمام افراد بروز نمی‌کند و شدت و ضعف آن متفاوت خواهد بود. در هر صورت انجام آزمایش و تشخیص متخصص ضرورت دارد.
تشخیص:
آزمایش خون
تنها راه برای تشخیص قطعی هیپوتیروئیدیسم است. آزمایش هورمون محرکه تیروئید (TSH)، میزان TSH ای که غده هیپوفیز تولید می‌کند را اندازه‌گیری می‌کند:
- اگر غده تیروئید به‌اندازه کافی هورمون تولید نکند، غده هیپوفیز TSH را افزایش می‌دهد تا تولید هورمون تیروئید را بالا ببرد.
- اگر تیروئید کم کار دارید، سطح TSHتان بالا خواهد بود، زیرا بدن تلاش می‌کند تا فعالیت هورمون تیروئید را بیشتر تحریک کند.
- اگر پرکاری تیروئید دارید، سطح TSHتان پایین خواهد بود، زیرا بدن تلاش می‌کند تولید بیش از حد هورمون تیروئید را متوقف کند.
آزمایش سطح تیروکسین (T4) نیز می‌تواند در تشخیص هیپوتیروئیدیسم سودمند باشد. تیروکسین یکی از هورمون‌هایی است که به طور مستقیم توسط تیروئید تولید می‌شود. انجام تست‌های T4 و TSH با هم به ارزیابی عملکرد تیروئید کمک می‌کند.
به طور معمول، اگر سطح T4 تان پایین و سطح TSHتان بالا باشد، تیروئید کم کار دارید. بااین‌حال، این وضعیت ممکن است نشان‌دهنده سایر بیماری‌های تیروئید باشد. به همین خاطر برای تشخیص دقیق این که به کدام اختلال تیروئید دچارید، باید از سایر تست‌های عملکرد تیروئید استفاده کنید.
آیا کم‌کاری تیروئید در بارداری مشکل‌ساز است؟
در صورت عدم درمان، کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری می‌تواند سلامت مادر و جنین را تحت تاثیر قرار دهد. با این حال، داروهای تیروئید می‌توانند به جلوگیری از بروز این مشکلات کمک کنند و مصرف آن‌ها در دوران بارداری بی‌خطر است. بسیاری از زنانی که تحت درمان با داروهای هورمون تیروئید هستند، در دوران بارداری به دوز بالاتری نیاز دارند. بنابراین اگر متوجه شویم که باردار هستیم، باید فوراً با پزشک خود تماس بگیریم.
با چه مراقبت های می توانیم از مبتلا شدن به تیروئید جلوگیری کنیم؟
بر طبق سخن پزشکان بهترین و موثر ترین راه برای جلوگیری از کم کاری تیروئید عوض کردن و بهبود رژیم غذایی سالم است. از مهم ترین علائمی که افراد مبتلا به کم کاری تیروئید را اذیت می نماید خستگی بیش از اندازه، قفل شدن مغز، کوتاه بودن حافظه و نداشتن تمرکز است. خیلی از افراد برای اینکه بتواند خستگی و کسل بودن خود را جبران نماید از مواد کافئین دار و شیرین استفاده می کنند. مصرف بیش از اندازه این دو ماده سبب وارد شدن آسیب های جبران ناپذیری به بدن و سیستم ایمنی می شود. به طوری که زمینه برای ابتلا به سایر بیماری ها را فراهم می آورد و همچنین باعث اخلال در عملکرد غدد تیروئید نیز می گردد.
داشتن تغذیه سالم و درست
اگر بخواهیم یک برنامه غذایی سالم و ایمن را بگوییم می توان گفت تغذیه ای سالم است که فاقد مواد کافئین دارد و شیرین باشد. استفاده از موادی که میزان کربوهیدارت های فرآوری شده در آن ها مانند آرد زیاد است باید به مقدار قابل توجهی کاهش پیدا نماید. علت این امر این است که مصرف بیش از اندازه این مواد عملکرد مشابه با استفاده از موادی شیرین و قندی دارد. البته باید توجه داشت که علاوه بر کاهش مصرف کربوهیدارت های فرآوری شده باید مصرف کربوهیدارت هایی که با غلات در ارتباط هستند نیز کاهش پیدا کند و افراد بیشتر سعی نماید از موادی که سبزیجات غیر نشاسته ای دارند استفاده کنند.
قرار دادن چربی های ضروری و سالم در برنامه غذایی
برخلاف تصور عموم چربی تا حدودی دوست انسان است چرا که وجود کلسترول می تواند مسیر های هورمونی را به خوبی کنترل نماید. زمانی که فرد مطابق با نیاز بدنی به چربی و کلسترول از مصرف آن ها اجتناب نماید سبب ایجاد مشکلاتی در بخش هورمونی بدن می شود. بنابراین می توان گفت با استفاده درست از چربی های مفید مانند روغن های حیوانی، روغن کنجد، روغن زیتون، ماهی و … می توان تا حدود زیادی به تعادل هورمون های تیروئید کمک نمود.
استفاده از مواد ضروری و سالم در برنامه غذایی
طبق اماره به دست و تحقیقاتی که بر روی مواد غذایی مغذی صورت گرفته گفته شده که کمبود این مواد تاثیر چندانی در ایجاد کم کاری تیروئید ندارد اما نکته قابل تامل این است که اگر کمبود و فقر این ریز مغذی ها و مواد معدنی در بدن احساس شود می تواند نشانه ها و علائم مربوط به این بیماری را افزایش دهد.
استفاده از مواد غذایی که گلوتن ندارند
از آن جایی که شکل مولکولی و ترکیب مولکولی تیروئید و گلوتن بسیار به هم نزدیک است. به افرادی که عملکرد سیستم ایمنی آن ها با مشکل رو به رو است توصیه می شود که مصرف مواد دارای گلوتن را به حداقل برساند چرا که مصرف این مواد سبب می شود که تعداد حملات دستگاه ایمنی بدن به غدد تیروئید افزایش یابد.
استفاده از مواد غذایی که زمینه ساز گواتر هستند را محدود نمایید
گواتر یا بیماری متورم شده غدد تیروئید گفته می شود. مواد غذایی که مصرف آن ها باعث تشدید شدن گواتر می شود، گواترزا می نامند که شامل کلم، شلغم، بادام زمینی و … است. نکته ای که در رابطه با مصرف این مواد وجود دارد این است که اگر این مواد را به صورت پخته استفاده نمایید هیچ گونه ضرری برای بدن ندارد و تاثیری بر روی گواتر ندارد.
حساس بودن به برخی مواد غذایی را جدی بگیرید
طبق مطالب گفته شده همان طور که عدم عملکرد درست سیستم ایمنی باعث حمله به غدد تیروئید می شود. اگر بدن به برخی مواد حساسیت نشان دهد و التهاب ایجاد نماید در بدن آن را به عنوان عضو ناشناس قلمداد می نماید و سبب بروز واکنش های خود ایمنی علیه بدن می شود. بنابراین توصیه می شود حساس بودن بدن به برخی مواد را به حداقل برسانید تا ضامن سلامت خود باشید.
در مراقبت های لازم برای کم کاری تیروئید سعی کنیم باکتری های مفید روده را حفظ نماییم
از باکتری های مفیدی که در دوره انسان زندگی می کند می توان به باکتری های پروبیوتیک اشاره نمود. طبق تحقیقات به عمل آمده نشان می دهد که تقریبا چیزی در حدود 20 درصد از سلامت و کارکرد درست غدد تیروئید در ارتباط مستقیم با این باکتری ها است. بنابراین بهتر است برای اینکه این باکتری ها در روده حفظ شوند از موادی که دارای پروبیوتیک هستند استفاده نماییم
در مراقبت های لازم برای کم کاری تیروئید باید کارکرد غده آدرنال را به دقت بررسی نمایید
بیماری که در اثر کاهش غده آدرنال ایجاد می شود سندروم خستگی آدرنال گفته می شود. بین غده آدرنال و غده تیروئید ارتباط کاملا مستقیمی وجود دارد. زمانی که غدد تیروئید به هر دلیلی فعالت آن کاهش پیدا نماید و فرد به کم کاری تیروئید مبتلا شود عملکرد و میزان فعالیت این غده به دقت مورد بررسی قرار می گیرد.
دور نمودن عواملی که باعث افزایش تنش و استرس می شود
از آنجایی که غدد تیروئید جزو غدد حساس محسوب می شوند به همین علت با داشتن استرس به سرعت تحریک می شوند و مشکلاتی را برای فرد ایجاد می نمایند. بنابراین اکثرا پزشکان به افراد توصیه می نمایند برای دور نمودن استرس به انجام حرکات یوگا بپردازند چرا که انجام این حرکات باعث به تعادل رسیدن انرژی بدن و همچنین میزان سوخت و ساز بدن را افزایش می دهد و در نتیجه علائم مربوط به کم کاری تیروئید را به میزان قابل ملاحظه ای کاهش می دهد.
۱۳ روش خانگی و طبیعی برای بهبود و درمان کم کاری تیروئید
1-مصرف پروتئین
چون هورمون تیروئید برای انتقال به تمام بافت‌های بدن نیاز به پروتئین دارد، باید در هر وعده‌ی غذایی از پروتئین استفاده کنید. این ماده به عملکرد طبیعی غده‌ی تیروئید کمک می‌کند. مغزها، کره‌ی مغزها، محصولات دامیِ بدون آنتی بیوتیک (ارگانیک، گوشت دام‌های محلی و علف‌خوار، تخم مرغ و ماهی‌های پرورشیِ سالم) و حبوبات حاوی پروتئین هستند.
سویا و مشتقات آن مانند توفو (پنیر سویا)، شیر سویا، گوشت جایگزین (گوشت مصنوعی)، خوراکی‌های انرژی‌زا و… حاوی پروتئین هستند، اما این محصولات حتی اگر به صورت ارگانیک و بدون اصلاح ژنتیکی باشند باز هم در عملکرد گیرنده‌های هورمونی و چرخه‌ی بازخورد در سیستم غدد درون‌ریز اختلال ایجاد می‌کنند.
2- مصرف چربی‌های سالم
چربی دوست شما است و کلسترول ماده‌ی سازنده‌ی مسیرهای هورمونی بدن است. اگر به میزان کافی چربی و کلسترول مصرف نکنید، عدم تعادل هورمونی در بدن تشدید می‌شود. با مصرف چربی‌های طبیعی و سالم مانند روغن زیتون، روغن حیوانی، آووکادو، تخم کتان، ماهی، مغزها، کره‌ی مغزها، پنیر و ماست پرچربِ بدون هورمون و آنتی‌بیوتیک و شیر نارگیل، در میزان هورمون‌های تیروئید بدن خود، تعادل ایجاد کنید.
3-مصرف مواد مغذی
شاید کمبود مواد مغذی در بدن منجر به کم کاری تیروئید نشود، اما اگر میزان این ریزمغذی‌ها و مواد معدنی در بدن کافی نباشد علائم این بیماری تشدید می‌شود. مواد مغذی در درمان کم کاری تیروئید عبارتند از ویتامین D، آهن، اسید چرب امگا ۳، سلنیوم، روی، مس، ویتامین A و ویتامین B و یُد.
- در باور عمومی علت کم کاری تیروئید، کمبود یُد است. دکتر خرازیان با رد این موضوع توضیح می‌دهد: «اگر فرد به هاشیموتو مبتلا باشد و از مکمل‌های یُد استفاده کند مثل این است که به روی آتش بنزین می‌ریزد. در نتیجه افراد مبتلا به هاشیموتو باید از مصرف مکمل‌های ید و نمک‌های ید‌دار خودداری کنند. منابع اصلی حاوی ید: سبزیجات و غذاهای دریایی است. منابع ثانوی هم عبارتند از تخم‌مرغ، مارچوبه، لوبیا، قارچ، اسفناج، دانه کنجد، کدو حلوایی، برگ چغندر و سیر.
- سطح بهینه‌ی ویتامین D باید بین ۵۰-۸۰ نانوگرم/میلیلیتر باشد و اگر میزان این ویتامین زیر ۳۲ نانوگرم/میلیلیتر باشد در مسیرهای هورمونی اختلال ایجاد می‌شود.
- امگا۳ موجود در ماهی، محصولات دام‌های علف‌خوار، دانه‌های کتان و گردو از اجزای سازنده‌ی هورمون‌ها برای کنترل عملکرد دستگاه ایمنی و رشد سلولی است. امگا۳ برای عملکرد تیروئيد مهم است و توانایی واکنش به هورمون‌های تیروئید را افزایش می‌دهد.
4- مصرف خوراکی‌های ایجادکننده‌ی گواتر را محدود کنیم
گواتر بیماری تورم غده‌ی تیروئيد است. به آن دسته از مواد غذایی که در ایجاد گواتر نقش دارند، گواترزا یا گواتریژن (Goitrogens) گفته می‌شود. این مواد عبارتند از: انواع کلم (بروکلی، بروکسل، گل کلم، کلم پیچ، کلم قمری)، شلغم، ارزن، اسفناج، توت فرنگی، هلو، شاهیِ آبی، بادام زمینی، تربچه و سویا. استفاده از این مواد به صورت پخته منعی ندارد چون پخت‌وپز مواد گواترزا را غیرفعال می‌کند، همچنین می‌توان از تربچه و شاهیِ آبی در حد اعتدال استفاده کرد.
5- منابع غذایی که حاوی گلوتاتیون هستند
گلوتاتیون (Glutathione) یک آنتی اکسیدان بسیار قوی است که سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند و در کاهش علائم هاشیموتو موثر است. این آنتی‌اکسیدان با تنظیم سیستم ایمنی بدن به کاهش بیماری‌های خودایمنی کمک می‌کند، بافت تیروئید را التیام می‌بخشد و از آن محافظت می‌کند.
غذاهای کمی حاوی گلوتاتیون هستند، اما برخی از مواد غذایی به تولید گلوتاتیون در بدن کمک می‌کنند: مارچوبه، کلم بروکلی، هلو، آووکادو، اسفناج، سیر، کدو، گریپ فروت و تخم مرغ خام از این جمله‌اند. ماده‌ی گیاهی موجود در کلم بروکلی، گل کلم و کلم (خوراکی‌های گواترزا) به افزایش ذخیره‌ی گلوتاتیون کمک می‌کند.
6-با باکتری‌های مفید روده دوست باشیم
پروبیوتیک ها باکتری‌های مفیدی هستند که در روده‌ی ما زندگی می‌کنند. در حدود ۲۰٪ از عملکرد تیروئيد به میزان کافی این باکتری‌ها در روده بستگی دارد. برای حفظ میزان این باکتری‌ها باید از مکمل‌های پروبیوتیک استفاده کنید.
7- عوامل استرس‌زا را شناسایی کرده و تمرینات آرامش‌بخش انجام دهیم
غده‌ی تیروئيد بسیار حساس است و به عوامل استرس زا واکنش نشان می‌دهد. تمرینات آرام‌بخشی مثل یوگا با کاهش استرس و ایجاد تعادل در انرژی و افزایش سوخت و ساز بدن، علائم کم کاری تیروئید را کاهش می‌دهند.
کم کاری تیروئید,علائم کم کاری تیروئید, درمان کم کاری تیروئید ↑
هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.